01–30 Kasım boyunca akciğer kanseri hastalığın riskini azaltma ve tedavi ile ilgili bilgi sahibi olunabilmesi amacıyla Dünya Akciğer Kanseri Farkındalık Ayı olarak kabul edilmektedir.

Akciğer kanseri, özellikle 20. yüzyılın başlarında nadir görülen bir hastalık olarak görülmüştür. Daha sonra sigara içimi ile birlikte yeni olgularının sayısı giderek artmasıyla dünyada en yaygın kanser türü haline gelmiştir. Bununla birlikte Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre akciğer kanserleri dünyada kanser ölümlerinin % 17.8’ini oluşturmaktadır. Dünya genelinde erkekler arasında en sık görülen kanser türü akciğer kanseri, kadınlarda 3. sırada yer almaktadır. Dünyada 2020 yılında 2.2 milyon yeni vakanın ortaya çıktığı ve akciğer kanserine bağlı 1.8 milyon ölümün gerçekleştiği tahmin edilmektedir. Ülkemizde ise Akciğer kanseri erkeklerde en sık görülen ikinci kanser türüdür.

Akciğer Kanseri Risk Faktörleri

Tütün ve tütün ürünlerinin kullanımı akciğer kanserlerinin yaklaşık %90’ını oluşmaktadır. Bundan dolayı sigara içiminin önlenmesiyle akciğer kanseri tanısının %90’a kadar önlenebileceği tahmin edilmektedir. Akciğer kanseri için diğer risk faktörleri arasında; pasif içicilik (sigara), akciğer kanseri yönünden aile öyküsünün varlığı, bazı vitaminler, radon/asbest gibi kimyasallara maruziyet, arsenik gibi endüstriyel ürünlere maruziyet, radyasyon maruziyeti, bazı organik kimyasallar, hava kirliliği, HIV enfeksiyonu ve tüberküloz yer almaktadır. Bu etkenlerden bazısı kaçınılabilir risk faktörleri (tütün ve tütün ürünleri kullanımı gibi) iken bazısı değiştirilemez risk faktörüdür (ailesel akciğer kanseri öyküsünün varlığı gibi).

Erken Tanı

Kanserin erken evrede iken tespiti, başarılı bir şekilde tedavi edilme olasılığını arttırır.

Akciğer Kanseri Belirtileri Nelerdir?

Genellikle Akciğer kanserinin neden olduğu bulgu ve şikâyetlerin oluşumu için birkaç yıl geçer ve hastalık ileri evreye gelinceye kadar fark edilemeyebilir. Başka bir rahatsızlık ya da kontrol için çekilen akciğer grafisinde görülebilir.
Akciğer kanseri tanısı konulan hastalarda belirtiler tümörün akciğer içindeki yerleşimine, büyüklüğüne, yayılım yerine ve yayılma derecesine bağlı olarak çeşitlilik gösterir.

Tümörün kendisinin ve göğüs içi yayılımının yol açtığı, en sık izlenen belirtiler:
•     Geçmeyen veya giderek kötüleşen öksürük
•     Öksürürken kan veya kanlı balgam çıkarmak
•     Derin nefes alırken, öksürürken veya gülerken kötüleşen göğüs ağrısı
•     İştahsızlık, halsizlik, yorgunluk ve kilo kaybı
•     Ses kısıklığı
•     Nefes darlığı
•     Sürekli tekrarlayan veya geçmeyen bronşit ve/veya zatürre gibi akciğer enfeksiyonları

Tanı Nasıl Konulur?

Akciğer kanserinin tanı ve evrelemeye yönelik testleri genellikle aynı zaman diliminde yapılır. Düz akciğer röntgenleri ile akciğerde kitle tespit edilen hastalarda öncelikle bilgisayarlı tomografi çekilir. Elde edilen üç boyutlu görüntü ile kitleye nasıl ulaşılabileceğine karar verilir. Hastadan ya tomografi rehberliğinde ya da bronkoskopi dediğimiz ince bükülebilir bir tüple akciğerine ulaşılarak iğneyle parça alınır. Bu işleme biyopsi adı verilir. Gerekli görüldüğü takdirde farklı görüntüleme tetkikleri de yapılabilir. Tanı konulduktan sonra, kanser hücrelerinin vücudun diğer kısımlarına yayılıp yayılmadığını tespit etmek için testler yapılır.

Tedavi

Hastadan hastaya farklılaşabilmekle birlikte tedavi kararında; hastalığın yeri, evresi, hastanın yaşı ve diğer sağlık sorunlarının varlığı gibi birden fazla faktör etkilidir. Multidisipliner bir çalışma gerektiren bu tedaviler; cerrahi, hedefe yönelik tedaviler, radyoterapi, kemoterapi gibi farklı seçenekleri içermektedir.

Unutmayın! Erken fark ederseniz, çok şey fark edersiniz.

Doğumdan sonraki ilk 30 dakika-1 saat içinde emzirmeye başlayınız. Bebeğiniz 6 aylık olana kadar su dahil hiç bir ek gıda vermeksizin yalnızca anne sütü ile besleyebilirsiniz. Daha sonra ek gıdalarla birlikte emzirmeye 2 yaşına kadar devam edebilirsiniz. 

Bebeğin gereksinimleri değiştikçe anne sütünün içeriği de değişir. Yani bebeğinizin neye ihtiyacı varsa süt ona uygun olarak salınır. İlk günlerde Kolostrum salınırken, zamanla sütün içeriği değişir. 

•     Anne sütü, bebeğin bağışıklık sistemini güçlendirecek özel maddeler içerir. Özellikle kolostrum (ağız sütü), tıpkı bir aşı gibi bebeğinizi hastalıklardan koruyacaktır. 
•     Anne sütü kolaylıkla sindirilebilir ve alerjilere neden olmaz.
•     Bebekte kabızlığa neden olmaz. 
•     Anne sütü mikropsuzdur. Isıtma yada bir kapta bekletme işlemlerinden geçmeden doğrudan bebeğe verildiği için, bebeğe verilme sırasında mikrop buluşmaz. Bu nedenle, bebeğiniz mikropların neden olduğu hastalıklardan korunur. 
•    Ayrıca; anne – bebek ilişkisini güçlendirir. 

ANNEYE YARARLARI

•     Erken emzirmeyle doğum sonu kanamalar çabuk kesilir, memelerde şişme iltihaplanma olmaz, anne loğusalık dönemini daha rahat sorunsuz geçirir.
•     Rahmin daha kısa süre de normale dönmesini sağlar.
•     Emmeyle anneden salgılanan hormonlar sayesinde kısa sürede dinlenme ihtiyacını karşılar, huzurlu olur.
•     Emziren annelerde meme ve rahim kanserine yakalanma riski daha düşüktür.

Doğum sonrasında kemiklerin yeniden mineral kazanmasını sağladığı için, menopoz sonrası kalça kemiği kırığı riskini azaltır
Sütün üretimini sağlayan hormon ( prolaktin ) geceleri daha çok salgılanır. Bu hormon anneyi rahatlatarak daha iyi uyumasını, dinlenmesini sağlar. Bu nedenle gece emzirmeleri hem süt yapımını arttırır hem de annenin dinlenmesini sağlar.

•    Doğumdan sonra bebek ilk günlerinde istediğinde emzirilmelidir. Çünkü bebeğiniz 1-2 saat ara ile acıkır. Emzirme aralığı 2-3 saati geçmemelidir. 
•    Bir memede kalma süresi 15-20 dk olup bu süre bebekten bebeğe değişebilir. Doğumdan sonra bebeğin çene kasları yeteri kadar güçlü olmadığı için memeyi daha uzun sürede boşaltabilir. 
•    Meme ucunuzla birlikte, areola dediğimiz kahverengi kısmı da bebeğin alabildiği oranda ağzına verin. Bu şekilde bir tutuş ile süt kanalları boşalır, süt yapımı artar ve meme başı hasar görmez 
•    Bebeğiniz memenizi doğru bir şekilde ağzına aldığında:
•    Ağzının açık ve memenizin kahverengi kısmını iyice ağzına alıyor olması
•    Çenesinin memenize dokunması
•    Alt dudağının arkaya doğru kıvrılmış olması 

Bahar ve Yaz Dönemlerine Nelere Dikkat Edelim? Uzun ve soğuk bir kış dönemini geride bıraktık artık havalar iyiden iyiye ısınmaya başladı. Ancak havaların ısınması ile birlikte özellikle bazı şeylere de dikkat etmek gerekiyor. Bu yazımda bahar ve yaz dönemlerinde nörolojik hastalıklar yönünden nelere dikkatli olmalıyız kısaca bunlardan bahsetmek istiyorum. Havaların değişken olduğu bahar döneminde yağışlar, cereyan maruziyeti ile birlikte migren ve sinüzit baş ağrılarında artış gözlenebilmektedir. Bu nedenle bu tip baş ağrısı olanlar rüzgarlı, serin havalarda dikkatli olmalıdır. Ayrıca serinlemek için araç içinde veya odadaki klimanın karşısına oturmak ya da pencere yanında cereyana maruz kalmak yine sakıncalı olacaktır. Bu tarz maruziyetler yüz felci veya tıbbi adı ile Bell’s paralizisi için de önemli risk faktörüdür. Yolculuk yaparken sıcaktan bunalıp pencereyi açan ve böylece cereyana maruz kalan, uzun süreli bu tarz yolculuk yapan şoförlerde sık görülmektedir. Bu nedenle şoför hastalığı da denilmektedir. Yine bu dönemlerde multipl skleroz veya halk arasında yaygın bilinen adı ile MS hastalığının atak riski de artabilmektedir. Bu mevsimler için MS hastalarının ilaçlarını aksatmaması ve uyku düzenlerine dikkat etmeleri, vücutlarının direncini düşürecek ağır diyetlerden kaçınmaları uygun olacaktır. Sıcak havalarda korunmadan dolaşmak, uzun süre güneşlenmek MS hastalarında anormal yorgunluklara neden olabilmektedir.

Beyin damar hastalıkları yönünden sıcak havalar beyine pıhtı atmasını tetikleyebilmektedir. Beyin kanamaları kış döneminde, damar tıkanıklıkları ise yaz döneminde daha sık gözlenmektedir. Sıcak havalarda terleme ile kaybedilen sıvın yerine konulması için bol bol su içmek önemlidir. Ani tansiyon yükselmeleri açısından riskli hastaların güneş ışınlarının dik olduğu öğle saatlerinde istirahat etmeleri, bu dönemlerde denize girmemeleri, bahçe işlerinde geniş şapka ile çalışmaları daha doğrudur. Bir diğer husus ta yaz dönemi ile birlikte tatil dönemi de başlamaktadır. Özellikle düzenli ilaç kullanması gereken yüksek tansiyon, şeker, epilepsi, beyin damar hastalığı gibi hastalıkları olanlar ilaçlarını da yanlarında götürmeyi unutmamalıdır. Genel olarak sık yapılan yanlışlık ilaçların unutulması veya tatil yerinde bulunamaması nedeniyle aksatılmasıdır. Bu durumda gereksiz yere hastalıkları kontrolden çıkmakta ve bazen ciddi durumlara yol açabilmektedir. 

Cerrahi, tıp tarihinin en eski dallarından biridir. “Cerh” yara, yaralama, vücudu kesici bir aletle kesme anlamına gelmektedir.

Çocuk Cerraisi; çocukluk dönemlerinde yaşayan bireylerin cerrahi sorunlarıyla uğraşan bir tıp dalıdır. Ovumun sperm ile fekondasyonundan itibaren delikanlılık dönemine kadar çocukların cerrahi hastalıkları, travmaları, doğumsal anomalileri, çocukluk çağı kanserleri, ürolojik ve jinekolojik sorunları, çocukluk çağı yanıkları- plastik ve rekostrüktif girişimler, abdomen- gastrointestinal sistem cerrahisi, kısmen thoraks- göğüs cerrahisi ilk akla gelen çocuk cerrahlarının uğraş alanlarıdır.

Çocukluk dönemlerinde yapılan cerrahi girişim sayısı, tüm bireylere uygulanan cerrahi girişim sayısının 1/4’ü kadardır. Tıp ve tıp teknolojisindeki hızlı değişiklikler, endoskopi, bilişim ve elektronik- mikroalet teknolojilerindeki ilerlemeler ile anestezi, pre- post operatif bakımdaki gelişmeler, çocuk cerrahisi gelişimine büyük bir ivme kazandırarak; daha önceleri uygulanması imkansız olan cerrahi girişimleri ve yaşatılması olanaksız hastalıkları olan çocuk hastalara, rahatlıkla ve başarılı bir şekilde uygulanabilir hale gelmesine ve cerrahi girişimin nicelik ve nitelik olarak artmasına neden olmuştur.

Çocuk, anatomik, fizyolojik ve psikolojik yapısı itibarıyla erişkinin bir minyatürü olmadığı için çocuk cerrahisi de minyatür bir cerrahi değildir. Aksine cerrahi patoloji, cerrahi yöntem, pre ve post- operatif bakım farklılıkları ve anestezi uygulamaları ile tamamen ayrı kendine özgü bir tıp dalıdır. Çocuk, erişkine kıyasla daha nazik, hassas ve kırılgandır. Çocuklar, iyi şartlar altında dokulara hürmet edilerek, hünerli uygulanan girişimlere, erişkinlerden daha kolay katlanmakta ve daha çabuk iyileşmektedir.

Erişkin dahiliyesinden 18. yüzyılın başlarında ayrılan çocuk sağlığı ve hastalıkları tıp bilim dalı, kendi gelişmesini tamamlayarak, gelişen sosyoekonomik şartların da yardımı ile beslenme bozuklukları ve enfeksiyon hastalıklarını ileri derecede azaltmış, çocuk sağlığı çalışmaları, sosyal pediatri ile hastane dışına, evlere kaymış ve ayaktan tedavi, yatarak uygulanan tedavinin yerini almıştır. Gelişmiş ülkelerde hastanaye yatırılarak tedavi edilen çocukların sorunları tıbbi olmaktan ziyade cerrahidir.

Çocuk cerrahisi girişimleri ancak uyumlu bir ekip çalışması ile başarılır. Çocuk cerrahisi ekibi, çocuk cerrahı, çocuk anestezi uzmanı, çocuk iç hastalıkları uzmanı, neotolog, radyolog, patolog, biyokimya uzmanı, onkolog, çocuk yoğun bakım uzmanı, çocuk psikiyatrisi, sosyal uzmanlar ve çocuk hemşiresinden oluşur. Çocuk cerrahları tüm olarak kendini çocuklara adamalı genel cerrahi ile uğraşmamalıdır.

“Bir bebeğin ameliyat gerektiren bir hastalığının son durağında, sıklıkla bir çocuk cerrahı vardır. Ama tanı ve tedavi sürecinin tüm sorumluluğu sadece çocuk cerrahına yüklemek adil değildir.”
Çocuk cerrahisi eğitimi değişik toplumlarda birbirinden farklı olarak yapılmasına karşın genel anlamda birbirine benzemektedir. Eğitimdeki farklılık, her ülkenin sosyokültürel farklılıklarına bağlıdır. Ülkemizde çocuk cerrahisi, 1960- 1973 yılları arasında 4 yıllık genel cerrahi eğitiminin ardından 2 yıl çocuk cerrahisi tarzında yapılmaktaydı. Bugün ise tıp fakültesi mezunları 5 yıllık çocuk cerrahisi eğitim sürecine 6 ay genel cerrahi, anestezi, üroloji, yenidoğan rotasyonları ile devam etmektedir. Bugün ülkemizin tüm il merkezlerinde bilgi ve becerilerini başarı ile uygulayan birçok çocuk cerrahlarının varlığı, ülkemiz çocukları için çok büyük bir şans olarak kabul edilmelidir.

Mikroorganizmalar vücutta hastalık yapan gözle görülmeyen canlılardır. Aşıyla, bu mikroorganizmaların ölü veya zayıflatılmış formları veya parçaları vücuda verilir. Aşı yoluyla hastalıkla tanışan bağışıklık sistemimiz bu mikroorganizmaya karşı antikor üretir. Bu antikorlar daha sonra gerçek hastalıkla karşılaşıldığında vücudumuzu hastalıktan korur.

Aşı insanlık tarihini etkileyen çok önemli bir buluştur. Dünyada her yıl aşı ile önlenebilir hastalıklardan 2-3 milyon çocuk ölmektedir. Küresel aşılama ile bunun 1,5 milyonu önlenebilir. Aşılar çocuk felci, tetanoz, difteri gibi ölümcül hastalıklara karşı sizin çocuğunuzu korumanın yanında, hastalıkların çocuktan çocuğa yayılımını önleyerek büyük oranda azaltılmasını veya ortadan kaldırılmasını sağlar. Örneğin aşılama sayesinde çiçek hastalığı dünya üzerinden silinmiştir.

Aşılar yıllarca süren bilimsel çalışmalar sonucunda üretilmektedir. Aşıların zararlı maddeler içerdiği, otizme neden olabileceği gibi görüşler ise hiçbir bilimsel temele dayandırılamamıştır. Tıpkı hastalıklardan kurtulmak için kullandığımız ilaçlar gibi herhangi bir aşı da herhangi bir çocukta beklenmeyen bir reaksiyona neden olabilir. Fakat aşıların faydaları göz önüne alındığında bu tip reaksiyonlar denizde bir damla gibidir.

Biz hekimlerin öncelikli görevi, hastalıkları tedavi etmek değil, hastalıkların önlenmesini sağlamaktır. Aşılar bu amaca hizmet ederken elimizdeki en önemli araçtır. Ülkemizde sağlık merkezlerinde 13 hastalığa karşı ücretsiz aşılama yapılmaktadır. Her yıl bu sayede birçok çocuğun ölümü engellenmektedir.  Çocuklarımız ve ülkemizin sağlıklı geleceği için çocuklarımızı aşılatmalıyız.

Normalden fazla sayıda ve miktarda, sulu cıvık dışkılamaya ishal denir.

Her çocuğun kendine özgü bağırsak alışkanlığı vardır. Her çocuk için günlük bez değiştirme sayısı değişebilir. Genel anlamda; normalden 3 defa daha fazla sayıda, sulu dışkılamaya ishal diyebiliriz.

Çocuğunuz 3 aylık, normalde günde 5 defa sulu kaka yapıyorsa buna ishal demiyoruz. Bu çocuk günde 8-10 defa daha cıvık, sulu kaka yapıyorsa ishal olmuş demektir. İshale eşlik eden  ateş, kusma, huzursuzluk, gaz, pişik gibi durumlar varsa büyük ihtimalle barsak enfeksiyonuna bağlı ishal olmuş demektir.

ÇOCUKLARDA İSHALE EN ÇOK NELER SEBEP OLUR?

Mide ve barsakları etkileyen mikroplar (çoğunlukla virüsler), Gıda zehirlenmesi ve Antibiyotikler en sık ishale sebep olan etkenlerdir.  Aşırı meyve suyu ve şekerli gıda tüketmek de ishale yol açabilir.

İSHAL OLAN ÇOCUKLAR NELER YEMELİDİR?

İshal olan çocuklar olabildiğince normal beslenmesine devam etmelidir. Anne sütü alıyorsa sık sık emzirmek gereklidir. Yudum yudum su ve sıvı gıdalar verilmelidir.

Yağlı, baharatlı, salçalı gıdalardan uzak durulmalıdır. Fazla şekerli gıdalar (hazır meyve suyu) verilmemelidir.

Özellikle ishale iyi gelen yiyecekler:

• Ev yoğurdu ve ayran
• Pirinç lapası
• Haşlanmış patates veya havuç
• Meyvelerden muz, elma, şeftali
• Yağsız et (özellikle tavuk)
• Çubuk kraker, galeta 

ÇOCUĞUMUN İSHALİNİ İYİLEŞTİRMEK İÇİN EVDE NELER YAPABİLİRİM?

Az miktarda sık sık su içirin. (Kısa sürede fazla suyu hızlıca içerse kusmasını artırabilir)

Bebekler için 3-5 dakikada bir kaşık kaşık sulu gıdalardan ya da ORS (Oral Rehidratasyon Sıvısı) verebilirsiniz.

1 yaşından büyük çocuklar için tuzlu şeyler tercih edebilirsiniz (Çubuk kraker, ayran vs)

ÇOCUĞUMU NE ZAMAN DOKTORA/HASTANEYE GÖTÜRMELİYİM?

• Kanlı ishali varsa,
• Kusma günde 4-5 defadan fazla özellikle sarı-yeşil safralı oluyorsa
• İshal-kusma 3 günden uzun sürdüyse
• 1 yaşından küçük ve 5-6 saattir bir şey içmiyor ya da yemiyorsa
• Şiddetli karın ağrısı varsa
• Sıvı kaybı belirtileri varsa ( ağız kuru, 6-8 saat geçmesine rağmen idrar yapmadıysa, ağladığında göz yaşı gelmiyorsa, cildi hamur gibi ve esnekliğini kaybettiyse)
• Bilinci bozuldu, kendinde değilse (aşırı huzursuzluk ya da uyku hali)
• Aşırı halsiz ve size tepki vermekte zorlanıyorsa

ÇOCUĞUMUN İSHAL OLMAMASI İÇİN NE GİBİ ÖNLEMLER ALABİLİRİM?

Sık sık el yıkamak ishalden korunmanın en etkili yoludur.

Temiz ve güvenilir su tüketin.

Açıkta beklemiş, bozulma ihtimali yüksek olan gıdaları tüketmeyin.

Açıkta satılan, güvenilir olmayan gıdalardan uzak durun.

Yüzme havuzu ve aquaparklar yerine denize girmeyi tercih edin.

D Vitamini Nedir?

Sağlıklı kemikler oluşturmak ve kemik sağlığını korumak için D vitaminin varlığı çok mühimdir. Bunun esas nedeni, kemiğin birincil bileşeni olan kalsiyumun ancak D vitamini varlığında vücut tarafından emilmesidir. Güneş ışınlarının, ciltteki bir kimyasalı aktif bir vitamin (kalsiferol) formuna dönüştürmesiyle vücutta D vitamini üretilir.

Cildinizin ürettiği D vitamini miktarı; günün saatine, mevsime, cilt pigmentasyonuna bağlı olarak değişiklik gösterebilmektedir. Yaşanılan yere, yaşam tarzına bağlı olarak, D vitamin üretiminde azalma olabilir ya da tamamen yok olabilir. Güneş kremi önlemli olsa bile D vitamini üretimini azaltabilir.

D Vitamini Nasıl Alınır?

Güneşe maruz kalma, çoğu kişi için D vitamini almanın kolay ve güvenilir bir yoludur. Ellerin, yüzün, kolların ve bacakların haftada 2-3 kez güneş ışığına maruz kalması, hafif bir hastalığın gelişmesi için gereken sürenin yaklaşık dörtte biri kadar sürer. Güneşe çok fazla maruz kalmanın da negatif etkileri söz konusudur çünkü maruz kalma süresi yaşa, cilt tipine, mevsime, günün saatine vb. faktörlere bağlı olarak değişiklik gösterebilir.

Güneş kremi olmadan sadece 6 gün boyunca güneş ışığına maruz kalma, 49 gün boyunca hiç güneş ışığına maruz kalmamayı telafi edebilir. Vücut yağları D vitamini fazlasını yağda depolar ve ihtiyaç olunan dönemde serbest bırakır.

İdeal D Vitamini Seviyesi Nedir?

Düzenli güneş ışığına maruz kalmayan çoğu insan, D vitamini emmede sıkıntı yaşar. Bu yüzden D vitamini içeren multivitaminlerle beraber kemik sağlığını desteklemek faydalı olacaktır.

Önerilen günlük D vitamini ise;

• 12 aya kadar çocuklar için 400 IU
• 1-70 yaş arası 600 IU
• 70 yaşın üzerindeki kişiler için 800 IU seviyelerinde seyretmektedir.

Fakat yaşlılar D vitamini eksikliği riski altındadır. Çünkü güneşte zaman geçirme olasılıkları düşüktür, ciltlerinde güneş ışığını D vitaminine çeviren daha az sayıda reseptör bulunur, besinlerden yeterli D vitamini alamayabilirler ve emiliminde sorun çıkabilir.

D vitamini olmadan kemikler, yumuşak, ince ve kırılgan hale gelebilir. Yetersiz D vitamini ayrıca osteoporoz ve bazı kanser türleriyle bağlantılıdır. Güneş ışığından ve bazı besin kaynaklarından  D vitaminini edinmezseniz, D vitamini takviyesi ihtiyacı doğabilir. D vitamini takviyelerini, yağ içeren bir besinle birlikte almak, daha iyi emilmesini sağlamaktadır.

D Vitamininin Faydaları Nelerdir?

Kanser: Araştırmalara göre d vitamini kalsiyumla birlikte alındığında bazı kanserlerin önlenmesine yardımcı olabilir.

Bilişsel Sağlık: D vitamini takviyesi almak bilişsel işlevi iyileştirmeye yardımcıdır.

Kalıtsal Bozukluklar: D vitamini takviyeleri, ailesel hipofosfatemi gibi D vitamini emiliminin engellenmesi ya da işlenememesinden kaynaklı kalıtsal bozuklukların tedavisi amacıyla kullanılabilir.

Multipl Skleroz: Araştırmalar, uzun süreli D vitamini takviyesinin multipl skleroz riskini azalttığını göstermektedir.

Osteomalazi: D vitamini takviyeleri, kemik mimeral içeriği kaybı, kemik ağrısı, kas zayıflığı, yumuşak kemikler gibi ciddi D vitamini eksikliği olan yetişkinleri tedavi etmek amacıyla kullanılır.

Osteoporoz (Kemik erimesi): Yeterli miktarda D vitamini ve kalsiyum alan kişilerin kemik mineral kaybı yavaşlayabilir, kemik kırıkları azalabilir ve osteoporozu önlenebilir.

Sedef Hastalığı: D vitamini ya da bir D vitamini bileşiğini cilde uygulamak sedef hastalığının tedavi edilmesinde rol oynayabilir.

Raşitizm: D vitamini eksikliği olan çocuklarda gelişir, D vitamini takviyesi ile beraber tedavi edilebilir.

D Vitamini Kaynakları Nelerdir?

D vitamininin temel kaynağı güneştir. D vitamini ultraviyole ışınlarının cilde temasının ardından oluşan bazı metabolik süreçler neticesinde üretilmektedir. Bu sebeple, her gün, yüzler ve kollar açık, güneşin geliş açısına bağlı olarak (en ideal saatler: 11.00-15.00) 20 ila 30 dakika güneşlenme sayesinde yeterli oranda D vitamini üretilebilir. 

Günlük D vitamini ihtiyacını sadece besinler ile sağlamak mümkün değildir. Çünkü besinlerle günlük ihtiyacın yalnızca %20’si karşılanmaktadır. Bu yüzden güneş ışığından yararlanamayan bireyler büyük risk altındadır. Bu yüzden hekimle bu bilgilerin paylaşılıp, gerekli görüldüğü takdirde de D vitamini takviyesi verilmesi gereklidir.

Koruyucu krem, kıyafetle ve pencere arkasından güneşlenmek, D vitamini üretimini sekteye uğratıyor olabilir. Düzenli bir şekilde uyumak, D vitamininden daha fazla faydalanmanıza olanak tanıyor.

D Vitamini Eksikliği Kimlerde Görülür?

• Kapalı ortamda çalışan kişiler
• Yaşlılar
• Beslenme bozukluğu olanlar
• Yüksek faktörlü güneş kremi kullananlar
• Kapalı giysi giyenler
• Gebe ve emziren kadınlar
• Böbrek hastalığı olan kişiler
• Karaciğer hastalığı olanlar

D Vitamini Eksikliği ve Fazlalığında Ne Olur?

Uygun dozda alınan D vitamini genellikle güvenli kabul edilmektedir. Ancak vücuda aşırı doz D vitamini almak zararlı olabilir. 

Fazla miktarda alınan D vitaminine bağlı olarak; mide bulantısı, kusma, iştahsızlık, kabızlık, zayıflık, kilo kaybı, bilinç bulanıklığı, konfüzyon, yönelim bozukluğu, kalp ritmi sorunları, böbrek hasarı gibi rahatsızlıklar görülebilir. Ayrıca yüksek doz D vitamini; doku ve eklem kireçlenmelerine, böbrek taşı oluşumuna, yüksek tansiyona ve kanda kalsiyum artışına neden olabilmektedir.

D vitamini eksikliği, pek çok hastalığa zemin hazırlayabilir. Gündelik hayatta, kapalı ortamlarda çalışma, açık hava aktivitelerinden uzak olma ve yetersiz beslenmeye bağlı olarak D vitamini eksikliğinde artış gözlemlenebilir. D vitamini eksikliğinde;  vücut ağrısı, halsizlik, yürüme güçlüğü, kemik ağrısı, güçsüzlük, saç dökülmesi, baş ağrısı, depresyon, değişken ruh hali, uykusuzluk, gözaltı morlukları, aşırı terleme, kilo vermede güçlük çekme, sürekli üşüme gibi belirtiler hakimdir.

Hamilelikte D Vitamini Eksikliği

Hamilelik döneminde anne ve çocuk sağlığı adına D vitamini kullanımı oldukça önemlidir. Anne karnındaki bebek, kalsiyum ihtiyacını anneden karşıladığı için annenin bu dönemde D vitamini düzeyinin yeterli olması gerekmektedir. D vitamini eksikliği olan anne ve bebeklerin kemiklerinde yumuşama, zayıflama ya da bebeğin kaslarında meydana gelen zayıflık, diş çıkmasında meydana gelen zayıflık da D vitamini ile alakalıdır.

Hamilelikte D vitaminini eksik düzeyde almak, bebek üzerinde kalıcı hasarlar oluşmasına neden olabilmektedir ve doğumdan sonraki vitamin takviyesi ile beraber de tam olarak düzelme sağlanamamaktadır.

Anne adaylarına 12. hafta itibariyle D vitamini takviyesine başlanılmalı ve emzirme döneminin 6. ayına kadar devam edilmelidir.

D vitamini Düzeyinizi Kontrol Altında Tutun!

D vitamini takviyesi alan kişilerin 6 ayda bir vitamin ve kalsiyum düzeyini kontrol ettirmesi gerekir. Yeni başlamak istiyorsanız da öncesinde mutlaka test yaptırmalısınız. Çünkü D vitamini seviyenize bağlı olarak değişen miktarlarda takviye tavsiye edilmektedir.

Folik Asit Nedir?

Folik asit proteinlerin yapıtaşı olan aminoasitlerin birbirine dönüşmesini sağlar, DNA yapısındaki nükleik asitlerin yapımında ve kan hücrelerinin yapımı ve çoğalmasında etkilidir.

Bebeğinizin vücudunda ilk gelişen sistemlerden biri sinir sistemidir ve folik asit özellikle sinir sisteminin gelişiminde önemli bir rol oynar. Hamilelik döneminde folik asitten yetersiz beslenen gebelerin bebeklerinde sinir tüp bozukluğu (nöral tüp defekti) hastalığı olan spina bifida görülmektedir.

Spina bifida, beyin ve omuriliği oluşturacak olan tüpün embriyonunun gelişimi sırasında düzgün kapanamaması sonucu meydana gelir. Embriyonun nöral tüpünün kapanması hamileliğin ilk dönemlerinde gerçekleşir.

Folik Asit Faydaları

Folik asit vücuttaki fonksiyonların devamlılığı için son derece önemlidir. Folik asit, vücuda oksijen sağlayan sağlıklı kan hücrelerinin oluşmasına yardımcı olur. Folik asit eksikliği ile birlikte yorgunluk, halsizlik ve soluk bir ten rengi meydana gelebilir.

Folik asit, DNA ve diğer genetik materyallerin sentezlemesi, onarımı ve hücrelerin bölünmesi için de oldukça önemlidir. Özellikle hamileliklerde folik asit eksikliği spina  bifida ve anensefali gibi nöral tüp düzensizliklerine yol açabilir.

Folik asiti gün içerisinde tükettiğiniz besinlerden alabileceğiniz gibi aynı zamanda hekiminizin önerdiği ölçüde ilaç olarak da kullanabilirsiniz.

Folik asitin yeterli düzeyde olması birçok hastalığa karşı koruma sağlamaktadır.

Depresyon

Folik asiti düşük olan kişilerin depresyona daha yatkın olduğu gözlemlenmektedir. Bununla birlikte, folik asit takviyeleri almak depresyon ilaçlarını daha etkili hale getirebilir.

Otizm

Bazı araştırmalar, hamilelikten önce ve hamilelik sırasında folik asit almanın bebeğin otizme yakalanma olasılığını azaltabileceğini düşündürmektedir. Bununla birlikte, çalışma sonuçları kesin değildir ve folik asidin potansiyel rolünü belirlemek için daha fazla araştırma yapılması gerekmektedir.

Romatoid artrit

Doktorlar romatoid artriti desteklemek için folik asit kullanılmasını tavsiye edebilir. Folik asit takviyeleri almanın bu yan etkileri büyük oranda azaltabileceğini düşündürmektedir.

Folik Asit Hangi Besinlerde Bulunur?

Özellikle bebek sahibi olmayı planlıyorsanız, gebe kalmadan önceki aylarda folik asit tabletleri almanız önemlidir. Hamilelik öncesinde folik asit kullanılması, gelecekte dönemde bebeğin spina bifida gibi sinir tüpü kusurlarına karşı korumasını sağlar. 

Folik asiti 2 ila 3 aylık periyotlarda tablet şeklinde kullanabilirsiniz. Ayrıca folik asidin doğal formu olan ve folat içeren besinleri daha fazla tüketmeye çalışabilirsiniz. İçerisinde folik asit içeren bazı besinler ise şöyledir;

• Baklagiller
• Kuşkonmaz
• Kuru fasulye
• Ay çekirdeği
• Domates suyu
• Maydanoz, nane, kişniş
• Çilek
• Pancar
• Turunçgiller
• Brüksel lahanası
• Brokoli
• Ispanak
• Yumurta
• Soya Fasulyesi
• Kereviz
• Ceviz
• Tahin
• Fındık
• Ciğer
• Buğday
• Papaya
• Muz
• Avokado

Hamilelikte Folik Asit

Hamile kalmayı planlayan kadınların mutlaka folik asit almaları gerekmektedir. Gebelik planlayan kadınlar için genel olarak gebelik öncesinde ve ilk trimesterde günde 400 mcg folik asit alımı önerilmekle beraber, çeşitli durumlarda bu miktar değişiklik gösterebilmektedir; gebeliğin planlandığı süreçten ilk trimestere değin kullanılması gereken folik asit miktarı konusunda hekim desteğine başvurulabilir.

Folik asit yetersizliğinde aynı zamanda megaloblastik anemi görülür. Megaloblastik anemi kemik iliğindeki kan hücrelerinin normalden büyük olması ile karakterize bir kansızlık türüdür. Temelinde folik asit ve B12 vitamini yetersizliği yer alır.  Folik asit yetersizliğine C vitamini ve folik asit içeren besinlerden fakir bir diyet ve yanlış pişirme yöntemleri de neden olabilir.

Folik asitin en iyi kaynakları; kuru fasulye, yeşil sebzeler, yeşil mercimek, tam tahıllı besinler, ceviz içi ve portakal gibi bitkisel besin kaynaklarıdır.

Folik asit suda eriyen bir vitamin olduğu için besinlerin uzun süre pişirilmesi, sebze yemeklerine su eklenerek pişirme sularının dökülmesi folik asit kaybına neden olur. Bu nedenle besinlere uyguladığınız pişirme yöntemlerine dikkat etmelisiniz.

Besinlerde Folik Asit

Demir

Vücudumuzdaki demirin üçte ikisi kanda oksijen taşıyan hemoglobinin bileşiminde bulunur. Yapısında demiri barındıran hemoglobin akciğerlerden hücrelere oksijen, hücrelerden akciğerlere karbondioksit taşır. Demir bağışıklık sistemi ve zihinsel performans için de gereklidir.

Gebelik döneminde demir ihtiyacı artarak günlük ortalama 25 mg/gün demir olarak alınması gerekir. Bu ihtiyacın karşılanabilmesi için kırmızı et ve türevleri, yumurta, koyu yeşil yapraklı sebzeler, kuru baklagiller, kuru üzüm ve kuru incir gibi demirden zengin besinlerin tüketimi arttırılmalıdır.

Bütün gebelere hamilelik döneminde hem bebek hem de plasenta ortalama 3 kat artan kan hacmi nedeniyle demire ihtiyaç duyar. Demir hamilelik döneminde kan yapımına destek olur.

En iyi demir kaynakları kırmızı et, yumurta, üzüm ve dut pekmezi, kuru meyveler, koyu yeşil yapraklı sebzeler, kuru baklagiller ile fındık, fıstık gibi yağlı tohumlardır.

Hayvansal kaynaklı besinlerden alınan demirin bitkisel kaynaklı besinlerle alınan demire göre biyoyararlılığı daha fazladır. Yani vücudumuzda daha fazla oranda emilir ve kullanılır.

Hamilelikte demirin yetersiz alınması kansızlık, yorgunluk, iştahsızlık ve baş dönmesine neden olabilir. Yetişkinlerde günlük demir ihtiyacı 15mg iken hamilelikte bu değerin 2 katına çıkarılması önerilmektedir. Sadece besinlerden bu miktara ulaşmak biraz zor olabilir. O nedenle özellikle gebeliğin 2. yarısından itibaren diyete ek koruyucu olarak günde 30mg’lık demir eklenmesi önerilmektedir.

Kepekli besinlerde bulunan tanen denilen bileşikler besinlerdeki demirin kullanılmasını engeller. Bu nedenle aşırı tahıla dayalı beslenmede demir eksikliği görülebilir. Bunun yanında diyetle fazla kalsiyum alımı da demir emilimini olumsuz etkiler. Eğer demir eksikliği anemisi (kansızlık) varsa demir içeren kırmızı et, yumurta gibi besinlerin yanında süt ve süt ürünlerini tüketmeyin.

Demirden zengin olan besinler C vitamini içeren yiyeceklerle birlikte tüketildiğinde demirin vücutta kullanılabilirliği artar.

Etleri sebzelerle birlikte sote veya etli sebze yemeği olarak tüketebilirsiniz ya da yumurtanızın yanında portakal suyu, sivri biber gibi iyi bir C vitamini içeren meyve sebze tüketebilirsiniz.

Besinlerde Demir

Belirtiler

Folik Asit Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

Folik asit eksikliği anemiye neden olabilir. Anemi, çok az sayıda RBC’ye sahip olan  bir durumdur. Anemi, dokuları ihtiyaç duyduğu oksijenden mahrum edebilir. Folik asit özellikle çocuk doğurma çağındaki kadınlar için son derece önemlidir. Hamilelik sırasında folik asit eksikliği bebeğin anomalili doğmasına  yol açabilir.

Folik asit besin yoluyla alınabilir.  Birçok gıdadan folik asit temin edilebilir. Folik asit, vücudun kırmızı kan hücreleri yaratmasına yardımcı olan bir B vitaminidir. Eğer vücudunuzda yeterli kırmızı kan hücreleri yoksa bu durum anemiye yol açar. 

Kırmızı kan hücrelerinin görevi vücudun gerekli tüm bölgelerine oksijen taşımaktır. Anemi olduğunda, kan tüm doku ve organlara yeterince oksijen sağlayamaz. Yeterli oksijen olmaması durumunda ise, vücut olması gerektiği gibi çalışamaz.

Ayrıca düşük miktardaki folik asit seviyeleri de megaloblastik anemiye neden olabilir. Bu durum da, kırmızı kan hücreleri normalden daha büyüktür ve şekil itibariyle yuvarlak değil oval şekilde görülürler. Bu kırmızı kan hücreleri normal kırmızı kan hücreleri kadar uzun yaşarlar.

Folik asitin görülen bazı belirtileri ise aşağıdaki gibidir;

• Yorgunluk
• Ağız yaraları
• Dil şişmesi
• Büyüme sorunları

Folik asit eksikliğine bağlı olarak ortaya çıkan anemi belirtileri ise:

• Yorgunluk
• Zayıflık
• Aşırı uyku
• Soluk cilt
• Nefes darlığı
• Sinirlilik

Tanı Yöntemleri

Folat Eksikliği Anemisi Nasıl Teşhis Edilir?

Hekim tarafından tıbbi geçmişiniz aldıktan ve fizik muayeneniz yapıldıktan sonra, anemiye  neden olan sebepler düşünebilir. Folik asit eksikliğinin net tanısı yapılacak birkaç kan testi ile netleştirilebilir.  Eğer sindirim problemine bağlı bir durum söz konusu ise baryum testi istenebilir.

Grip İnfluenza A, İnfluenza B ve İnfluenza C virüslerinin neden olduğu viral bir enfeksiyon hastalığıdır. Hastalığın kuluçka süresi 2-3 gün olup, hastalık belirtileri bu sürede ortaya çıkar. Önlem almak kadar hastalığı hafif atlatmak da önem taşır.
Grip Nasıl Bulaşır?
Yakın Konuşma ve öpüşme, kalabalık ortamlarda bulunma, en sık ise tokalaşma ile bulaşır!
Bu yüzden grip ve soğuk algınlığından korunma yöntemi olarak ellerin sık sık yıkanması öne çıkan bir yöntemdir. Ayrıca grip olan insanların kalabalık ortamlarda bulunmaları da diğer insanların enfeksiyon kapmalarına neden olabilmektedir.
Grip hastalığı ortalama 2 ile 5 gün içerisinde geriler. Ortalama 1 hafta sürer. Ancak nadiren 2 haftaya kadar uzayabilir.
Belirtileri;

• Baş ağrısı ve yorgunluk.
• 38-39 C ateş.
• Vücutta genel ağrı ve kırgınlık (Sırt, kol, bacaklarda olmak üzere)
• Genelde kuru öksürük.
• Bazen burun tıkanıklığı, hapşırma ve boğaz ağrısı.
• Üşüme, titreme, terleme.

Tedavisi;
Klasik grip tedavisi belirtileri yok etmeye yönelik tedavidir. Bunlar; İstirahat, Bol C vitamini ve Bol su tüketmenin yanında Piyasada anti gribal olarak nitelenen ilaçlar belirtileri hafifletmeye yönelik hekimlerce uygulanır. Bu ilaçlar ağrı kesici ateş düşürücü ilaçlardır.
Grip aşısı kimlere önerilir?
Grip olma riskini azaltmanın diğer bir yolu da grip aşısıdır ve Ülkemiz için önerilen zaman eylül, ekim ve kasım aylarıdır.

• 65 yaş ve üzerindekiler.
• Kronik kalp ve akciğer hastalığı olan yetişkinler ve çocuklar. (astımlı çocuklar da dahil).
• Böbrek hastalığı olanlar.
• Diyabet (Şeker hastalığı olanlar)
• Bağışıklık sisteminde yetersizlik veya baskılanma durumları (kanser hastaları, AIDS enfeksiyonu olanlar, organ nakli yapılmış olanlar, steroid ilaç alanlar, kemoterapi ya da radyoterapi uygulananlar)
• Kan hastalıkları tedavisi görmüş veya hastanede görmekte olanlar (Hemoglobinopatis)
• Sağlık personeli ve hastahane çalışanları.
• Okul, fabrika gibi toplu alanlarda çalışanlar.
• Bakımevlerinde kalan ve sürekli hastalığı olanların tamamına.

Güneşin gözler üzerinde çok ciddi bir etkisi var. Güneşten ayrılarak doğaya ulaşan UV ışınları gözlerimize zarar veriyor. Bu noktada UV ışınlarına karşı alacağımız en güçlü önlem ise doğru güneş gözlüğünü kullanmaktan geçiyor. Doğru güneş gözlüğü seçimi ve göz sağlığımızla olan doğrudan ilişkisini Avrasya Hastanesi Göz Hastalıkları Uzmanı Op. Dr. anlattı.

Ultraviyole ışınlarının gözler üzerindeki zararları

Güneşten dünyaya ulaşan birçok zararlı ışın var. Bunların başında ultraviyole (UV) ışınları geliyor. Uzun süre ultraviyole ışınlarına maruz kalmak cilde olduğu kadar gözler üzerinde de ciddi hasarlara yol açıyor. UV ışınlarının göz sağlığı üzerindeki etkilerini ise şöyle sıralamak mümkün;

• Göz kapağı cildine, kornea ve göz merceğine zarar verebilir.
• Göz kapaklarını kaplayan deride kanser oluşumuna sebep olabilir.
• Aynı şekilde konjonktiva tabakasında kanser oluşma riskini arttırır.
• Uzun dönemde kornea yüzeyinde bozulmalara yol açar.
• Göz merceğinin içindeki proteinlerin yapısını bozarak katarakt oluşumuna yol açabilir.

Güneş, gözler üzerinde bu kadar etkiliyken zararları karşısında alacağımız önlemler de büyük önem arz ediyor. Bu konudaki en büyük yardımcımız ise güneş gözlükleri! Doğru seçilmiş bir güneş gözlüğü ile güneşin zararlı ışınlarına karşı güçlü bir savunma oluştururken uzun vadede göz sağlığımız için de önemli bir yatırım yapmış oluruz.

Peki, doğru bir güneş gözlüğü nasıl olmalı?

Güneş gözlüğü çoğumuz için yaz aylarının vazgeçilmezi şık bir aksesuar olarak görülse de güneş gözlüklerinin üstlendiği görev bir aksesuardan çok daha fazlası… Uzun süre maruz kalınan ışıklardan, güneşin yaydığı ultraviyole ışınlarına kadar birçok zararlı etkene karşı bir kalkan görevi gören güneş gözlükleri bu anlamda ciddi bir görevi üstleniyor. Tam da bu yüzden güneş gözlüğü seçerken modanın sürekli değişen trendlerine göre değil sağlığınız için değişmeyen normlara göre karar vermeliyiz.

Doğru bir güneş gözlüğü;

• EN 1836 standardına uygun olmalı ve sertifikası bulunmalı.
• UV ışınlarının yaklaşık % 95’ini süzebilecek koruyuculukta olmalıdır. Hatta birçok güneş gözlüğünün blokaj seviyesi %99- %100 seviyelere kadar çıkmaktadır. Sizin tercihiniz en yüksek blokaj seviyesine sahip güneş gözlüğünü seçmek olmalıdır.
• UV ışınlarını kıran polarize camlı olmalıdır.
• Yüz şekline tam oturmalıdır. Aksi takdirde yanlardan ışık alır ve gözlük takmanın bir anlamı kalmaz.

Çocuklar güneş gözlüğü kullanmalı mı?

Güneşin, yetişkin bireylerdeki etkisini düşününce çocuklar üzerinde yaratacağı zararları da öngörmek mümkün. Haliyle bu konuda bilinçli olmak ve gerekli önlemleri almak çocukların göz sağlığı için atlanmaması gereken önemli bir durum!

Bu anlamda yapılması gereken çocuklara küçük yaşta güneş gözlüğü takma alışkanlığı kazandırmak olacaktır. Çocuklarda güneş gözlüğü kullanımı yaşı uzman görüşlere göre değişiklik göstermektedir. Kimi uzmanlar bebeklikten itibaren kullanılmasını önerirken kimisi 2 yaşından sonra kullanmasını uygun bulmaktadır. Zira güneş gözlüğü kullanmak özellikle de çocuklar açısından belli bir sorumluluk istiyor. Oynarken hatta yürürken bile düşüp kırılması durumunda gözlere batma riski daha ciddi bir tablo ortaya çıkarıyor. Bu sebeple küçük çocuklarda güneş gözlüğü kullanımı ebeveynlerin kontrolü altında olmalıdır.

Çocuklara güneş gözlüğü alırken nelere dikkat edilmeli?

• Alınacak gözlükte cam olarak polorize cam kullanılmalı, anti UV özelliği bulunmalı.
• Yine alınacak gözlüklerin camı organik olmalıdır. Organik camlar aynı zamanda çocuklarda şaşılık tedavisi için de kullanılmaktadır.
• Kırılmaz cam ve çerçeveli olan gözlükler hareketli çocuklar için daha güvenli bir seçim olur.
• Camı geniş olan ve yüze tam oturan gözlükler de güvenlik açısından daha doğru bir seçimdir.
• Eğer çocuğunuz numaralı gözlük kullanıyorsa güneş gözlüğü de aynı şekilde numaralı olmalı.
• Güneş gözlüğü alırken atlanmaması gereken en önemli unsur ise süslü ya da tatlı olduğu için alacağınız sertifikasız ve kalitesiz camlı güneş gözlüklerinin tercih edilmemesi gerektiğidir.

Gebelik diyabeti, diğer adıyla gestasyonel diyabet gebelik öncesi dönemde bilinen şeker hastalığı olmayan kişilerde gebelik sürecinde kan şekerinin yüksek seyretmesidir. Son yıllarda toplumda şeker hastalığı görülme sıklığının artmasına paralel olarak gebelik şekeri de sık görülmeye başlanmıştır.

Kan şekerinin yüksek seyretmesi bebekte ciddi problemlere neden olabileceğinden erken tanısı ve tedavisi özel önem taşır. Bu nedenle hamile kadınlarda gebeliğin 24-28. haftaları arasında şeker yükleme testi (oral glukoz tolerans testi) yapılarak hastalık tanısı konur. Gebelik şeker hastalığı (gestasyonel diyabet) bazı durumlarda daha sık görülmektedir. İleri yaş gebeliği, annenin ailesinde tip 2 diyabet öyküsü olması, gebelik sürecinde aşırı kilo alımı, çoğul gebelik gibi faktörlerin varlığında gebelik diyabeti görülme riski artar. Bu riskleri taşıyan anne adaylarında 24. hafta beklenmeden gebelik başlangıcında açlık kan şekeri kontrolü yapılmalıdır . Şeker yükleme testi yapılarak tanı konan gebeler öncelikle diyet uzmanına yönlendirilir ve gebelik dönemi, annenin kilosu ve beslenme alışkanlıkları dikkate alınarak hesaplanan kalori gereksinimine göre hazırlanan diyabet diyeti programına alınır, bu arada fötus ve plasentanın yüksek kan şekerinden etkilenip etkilenmediği araştırılır. 1 hafta ila 15 gün sonra bakılan açlık ve tokluk kan şekeri değerleri normal bulunur ise belli aralıklarla kan şekeri takibi yapılmak kaydıyla diyet ile devam edilir. Ancak açlık şekeri 90mg tokluk kan şekeri 140 mg’dan yüksek bulunur ise hamile anneye evde kan şekeri takibi eğitimi verilerek yoğun şeker takibine geçilir.

Kan şekerleri istenen değerlerin üzerinde seyrediyor ise zaman kaybetmeden ilaç tedavisine başlanır. Gebelik döneminde bebeğe zarar vermeden kan şekerini düşüren tek ilaç insülindir. Bu nedenle her zaman insülin kullanılır. Sıkı takip ile kan şekerleri istenilen düzeylere düşürülene kadar insülin dozları arttırılır. Tedavi annenin kilosu, bebeğin gebelik haftasına göre gelişimi ve kan şekeri düzeylerine göre yoğunlaştırılır. Diyabetik gebenin doğumu da özellik taşır. Anne ve doğar doğmaz bebeğin kan şekerleri yakından monitorize edilerek gerekli müdahaleler yapılır.

Gebelikte diyabeti olan anneler doğumdan sonraki yaşamlarında da normal kişilerden daha fazla şeker hastası olma riski taşırlar. Bu nedenle doğumdan 6 hafta sonra yapılan şeker yükleme testi ile yüksek riski olanlar belirlenerek yıllık takibe alınır.
 
İzmir Özel Tınaztepe Hastanesi İç Hastalıkları Uzmanları ‘Gestasyonel diyabetik hastanın takibi konularında uzman hekimler tarafından yapıldığı taktirde riskler en aza indirilerek bebeğin normal gelişimi ve ve doğumu sağlanabilmektedir’ diyerek bu hastaların kontrolünün önemine dikkat çekiyor.

Dünyada yayın olarak görülen hepatitler başta kronik karaciğer hastalığı, siroz ve karaciğer kanseri gibi hastalıklara sebebiyet verebilen ciddi bir halk sağlığı sorunudur. Viral hepatit ile ilgili farkındalığı artırmak, hepatite dikkat çekmek amacıyla 2010 yılındaki Dünya Sağlık Asamblesinde, hepatit B virüsünü bulan ve bunun için bir tanı testi ve aşı geliştiren Nobel ödüllü Dr. Baruch Blumberg’in doğum günü olan 28 Temmuz Dünya Hepatit Günü olarak belirlenmiştir. Her sene farklı bir tema çerçevesinde yürütülen etkinlikler için bu yıl, “bir can, bir karaciğer” (One Life, One Liver) olarak belirlenmiştir.

Bu tema ile sadece bir hayatımızın olduğunu ve sadece bir karaciğerimizin bulunduğunu hepatitin ise her ikisini de mahvedebileceğinin altı çizilmiştir.

Karaciğer kişileri hayatta tutmak için her gün sessizce 500’ten fazla işlevi yerine getirmektedir. Ancak, viral hepatit enfeksiyonu sessizdir ve belirtileri (semptomları) ancak hastalık ilerledikçe ortaya çıkmaktadır.

Hepatit, en basit anlamıyla karaciğerin iltihabıdır. Hepatitler, en sık ölüme yol açan enfeksiyon hastalıklarından biri olup farklı nedenlerden ötürü gelişebilmektedir. Viral hepatitlere ise başta Hepatit A, B, C, D ve E virüsleri olmak üzere farklı virüs tipleri sebep olmaktadır. Bunlardan hepatit B, C ve D kronik karaciğer hastalıklarına sebep olmaktadır.

Tüm dünyada, hepatit enfeksiyonları B, C ve D’nin ortadan kaldırılması öncelikli olarak hedeflenmektedir. Akut viral hepatitten farklı olarak, bu 3 enfeksiyon, uzun dönemde kronik karaciğer hastalığı, siroz veya karaciğer kanserine yol açabilmekte ve hepatit ölümlerinin %95’inden sorumlu tutulmaktadır.

Hepatit A; Hepatit A virüs ile kirlenmiş (kontamine) su ve besinlerle salgınlara yol açabilen, kötü hijyenik koşullarda kolaylıkla bulaşabilen bir hastalıktır.

Çocukluk dönemlerinde hafif belirtilerle geçirilen Hepatit A enfeksiyonu, yaş ilerledikçe daha ağır seyretmekte ve şiddetli karaciğer hastalığı ile ölümlere yol açabilmektedir.

Hepatit B ve Hepatit C;

• Kontrol edilmemiş kan ve kan ürünlerinin transfüzyonuyla

• Sterilize edilmemiş cerrahi malzemelerin kullanıldığı tıbbi ya da diş müdahaleleriyle

• Kullanılmış enjektör paylaşımıyla

• Tıraş bıçağı, diş fırçası gibi eşyaların paylaşımıyla

• Sterilize edilmemiş araçlarla dövme, akupunktur ya da vücut takılarının uygulanmasıyla

• Hepatit B ve C taşıyıcılarının aile içi temasıyla

• Anneden bebeğe doğumda ve sonrasında

• Güvenli olmayan cinsel ilişkiyle bulaşabilir.

Hepatit C virüsü bulaşma yolları, Hepatit B virüsü bulaşma yolları ile benzer olmakla birlikte esas yayılma yolu enfekte kan ve kan ürünleri ile doğrudan temastır. Ancak enfekte kan ile temas etmiş diğer vücut sıvıları da bulaşma açısından kaynak olabilir.

Hepatit A ve Hepatit B hastalığından korunmanın en etkili yolu aşılanmadır. Ülkemizde bu iki hepatit türü aşıları rutin çocukluk çağı aşı takvimine eklenmiştir. Sağlık Bakanlığı olarak bağışıklama hizmetleri yürüttüğümüz en önemli ve etkili koruyucu sağlık hizmetlerinden birisidir.

Hepatit C virüsüne karşı aşı henüz bulunmamaktadır ancak kullanılmaya başlayan yeni ilaçlarla tedavide %95’in üzerinde iyileşme sağlanmaktadır.

Hepatit D virüsü, hepatit B virus (HBV) enfeksiyonu olan kişilerde hastalığa sebebiyet vermektedir. HBV’nin yokluğunda enfeksiyon yapamaz. Fakat hafif seyreden HBV enfeksiyonunu daha ağır ve hızlı seyreden bir hastalığa dönüştürebilir. HDV kan ve kan ürünleri temasıyla, kas içi veya damar içi enjeksiyonlarla, deri ve mukoza yoluyla ve cinsel yolla bulaşabilir.

Hepatit E virüsü (HEV) fekal-oral (dışkı ile temas) yol ile bulaşır, vahşi ve evcil hayvanlarda bulunur ve akut enfeksiyona yol açar. Gebelikte geçirildiğinde hepatit E hastalığı daha ciddi seyreder. Özellikle gebelerde son 3 aylık dönemde düşük, erken doğum, ciddi karaciğer yetmezliği ile ölüm riskinin artmasına sebep olabilir. Hepatit E virüsünün spesifik bir tedavisi ve aşısı yoktur.

Unutmayın! Bir canınız ve bir karaciğeriniz vardır! Hepatitle mücadele için “Bilgilenin, Aşılanın, Korunun!”

İnmemiş testis (kriptorşidizm), testisin böbrekle skrotal (erbezi torbası) saha arasındaki normal iniş yolu üzerinde herhangi bir yerde duraksaması halidir. Skrotuma inmemiş testisler, kasık ya da karın bölgesinde kalabilmektedir. 1 yaşına gelen bebeklerin binde 3-4’ünde inmemiş testis saptanmaktadır. Bu oran yetişkinlerde binde 2 civarındadır.

En belirgin bulgu bir veya her iki testisin yerinde olmamasıdır. Bu hastalarda, kanser riski normal olanlara oranla 20 ile 40 arası oranlarda daha fazladır. İnmemiş testisli hastaların yüzde 5 ile 10’unda 45 yaştan önce testis tümörü gelişmektedir.

Tedavide amaç testislerin yerine indirilmesidir. Bu amaca ulaşmada hormonal tedavi ve cerrahi tedavi olmak üzere 2 yol mevcuttur. Tedavi mümkün olduğunca erken yapılmalıdır. Tercihen 1 yaştan önce veya 1 yaş civarında yapılması önerilmektedir.

Mamografi Nedir?

Düşük doz X-ışını kullanarak görüntü elde edilen mamografi, memenin görüntülemesi için kullanılan en temel yöntem. Tüm görüntüleme ve tanı yöntemleri içinde meme kanserini en erken saptayabilen yöntem mamografi. Bir nevi memenin görüntüsünü alabilen röntgen cihazı olarak açıklanabilir.

Mamografi çekiminde amaç, meme kanserinin erken evrede saptanabilmesi çünkü meme kanseri ne kadar erken saptanırsa tedavisi de o kadar başarılı yürütülebiliyor. Günümüzde bilinen standart mamografi yönteminin yanı sıra başta dijital olmak üzere farklı mamografi teknolojileriyle hizmet veriliyor. Yaygın olarak ise dijital mamografi kullanılıyor.

Meme kanseri kadınlar arasında en sık görülen kanser türlerinden biri. Erken saptanamadığında ölüm riski oldukça yüksek. Meme kanserinin erken dönemde saptanmasını sağlayan en önemli olanak; mamografik tarama. Mamografi tetkikiyle, yaklaşık 2 yıl önce meme kanseri oluşumları yakalanabiliyor. Bu oluşumların elle muayene sırasında belli olması için 2 yıl geçmesi gerekiyor.

Mamografi Kimlere Öneriliyor?

Herhangi bir bulgu ya da belirti olmasa bile 40 yaşın üzerindeki tüm kadınlara düzenli olarak mamografi çektirmeleri yani mamografik tarama yaptırmaları öneriliyor. Taramanın düzenli olarak uygulandığı ülkelerde meme kanserine bağlı ölümlerin yüzde 19-64 (ortalama yüzde 30) oranında azaldığı da biliniyor.

Mamografi Kimlere Önerilmiyor?

Kırk yaşın altındaki kadınlara mamografik tarama önerilmiyor. Bunun aşağıdaki şekilde birkaç farklı nedeni bulunuyor.

• Genç kadınlarda memenin süt üreten dokusu fazla (meme yoğundur) olduğu için mamografinin kanser saptamadaki başarısı düşüyor.
• Genç kadınlarda meme dokusu radyasyona daha duyarlı olduğu için mamografi riskli olabiliyor.
• Genç kadınlarda meme kanseri görülme sıklığı daha az.

Mamografi Çekimi Hangi Aralıklarla Yaptırılmalı?

Kırk yaşın üzerindeki kadınlarda tarama bir ya da iki yıllık aralıklarla uygulanabiliyor. Özellikle 40-50 yaş arasındaki kadınlarda ortaya çıkabilecek kanserlerin hızlı büyüme olasılığı daha yüksek olduğu için yıllık tarama yapılması öneriliyor.

40 Yaş Üstü Taramanızı Yaptırın

40 yaşın üzerindeki kadınlarda mutlaka mamografik tarama yaptırılması gerekiyor. Kanserde erken tanı sağlayan mamografik taramanın, düzenli olarak uygulandığı ülkelerde meme kanserine bağlı ölümlerin yüzde 19-64 (ortalama yüzde 30) oranında azaldığı biliniyor. Genç kadınlarda ise tarama için kendi kendini muayene, fizik muayene ve ultrasonografi yöntemlerinden yararlanılıyor.

Mamografide Alınan Radyasyon Tehlikeli Mi?

Pek çok kadın mamografide alınan radyasyondan dolayı endişe duyuyor; oysa bu işlem sırasında alınan radyasyon dozu son derece düşük. Bir kişinin 3 ayda normal olarak maruz kaldığı ya da uzun bir uçak yolculuğunda alınan radyasyon dozu mamografiye eşit. Radyasyona bağlı kanser oluşma olasılığı teorik olarak mümkünse de, mamografide ve özellikle 40 yaşın üzerindeki kadınlarda bu olasılık yok denebilecek kadar az. Doğru ve erken tanıyla elde edilecek fayda riske göre çok daha fazla.

Bazı Durumlarda Ultrasonografiye İhtiyaç Duyulabiliyor

Mamografik taramalarda kanser kendisini her zaman göstermeyebiliyor. Özellikle meme parankimi yoğun olan kadınlarda mamografinin duyarlılığı oldukça düşük. Bazen kitle fizik muayenede ele gelse bile mamografide bulgu vermeyebiliyor. Mamografinin kanser saptamadaki başarısının yüzde 80-85 civarında olduğunun unutulmaması gerekiyor. Özellikle meme parankimi yoğun olan kadınlarda taramada mamografinin ultrasonografi ile birlikte kullanılması gerekiyor. Bu şekilde duyarlılık yüzde 90’ın üzerine çıkarılabiliyor.

Memenizde sertlik varsa

Memede sertlik ya da başka bir belirti hisseden kadınların, önceki mamografi sonuçları normal olsa bile, vakit geçirmeden doktorlarına başvurmaları gerekiyor.

Mamografi Nasıl Çekiliyor?

Mamografide görüntü elde etmek için memenin görüntü dedektörü ve kompresyon plakası arasında bir miktar sıkıştırılması gerekiyor. Rutin mamografide her memenin önden ve yandan iki farklı poz görüntüsü alınıyor. Eğer şüpheli bir bulgu varsa bu alanı daha iyi görüntülemeye ve tanı koymaya yönelik ek filmler çekilmesi gerekebiliyor.

• Memenin hareket etmesini önlemek ve kaliteli görüntü elde etmek
• Memenin kalınlığını azaltarak daha az X-ışını verilmesini sağlamak
• Meme içinde birbiri üzerine binen dokuların açılmasını sağlayarak olası tanı hatalarını engellemek

Mamografi Çekimi Öncesi Nelere Dikkat Edilmeli?

Hasta bu durumda, sıklıkla ağrı değil sadece bir miktar basınç hissediyor. Eğer memelerde ağrı duyuluyorsa, incelemenin adet bitiminden itibaren 15 gün içinde yapılması rahatsızlık hissini en aza indiriyor.

Mamografi çekimine gelirken göğüs bölgesine ve koltukaltına pudra, deodorant ya da parıltılı krem gibi kozmetik maddeler uygulanmaması gerekiyor. Bu maddeler kuşkulu görüntülere yol açarak tanıda hataya neden olabiliyor.

Dijital Mamografi Nedir?

Dijital mamografi meme görüntülemesinde aynı dijital kameralarda olduğu gibi, görüntünün bir dedektör sayesinde dijital ortamda elde edilmesi. Bu görüntü, meme radyologları tarafından mamografi için özel olarak geliştirilmiş, görüntü işleyebilen ekranlarda inceleniyor ve istenirse film üzerine de basılabiliyor.

Kimlere Dijtal Mamografi Öneriliyor?

• 50 yaşından genç, henüz menopoza girmemiş veya yeni girmiş kadınlara,
• Memenin değerlendirilmesini kolaylaştırdığı ve meme kanserini saptamada standart mamografiye göre daha başarılı olduğu için meme yapısı yoğun olan (yani süt üreten dokudan zengin) kadınlara,
• Meme ameliyatı geçirmiş ya da meme protezi konmuş, bu nedenle değerlendirilmesi güçleşmiş memelere sahip kadınlara öneriliyor.
• Mamografinin 3 boyutlu şekli olarak tanımlanabilen tomosentez, bir dijital mamografi cihazı. Cihazın kendisi ve çekim şekli mamografiye çok benziyor.

Nasıl Uygulanıyor?

Tomosentezin çekimi sırasında cihazdaki X-ışını tüpü sağa ve sola doğru hareket ediyor. Düşük radyasyon dozu vererek memenin farklı açılarda 1 mm. kalınlığında kesitlerle seri görüntülerini elde ediyor (Bu işlemde alınan toplam radyasyon dozu, normal mamografide verilen doza eşittir).

Mamografi Sonuçları Nasıl Değerlendiriliyor?

Mamografiler her zaman eski incelemeler ile karşılaştırarak değerlendiriliyor. Bu nedenle eski filmlerin atılmaması ve mamografi çekimine gelirken hasta tarafından getirilmesi gerekiyor. Meme hastalıkları, kitle, yapısal bozulma, iki meme arasında asimetri veya mikrokalsifikasyon kümeleri şeklinde bulgu verebiliyor. Bu bulgular hem iyi huylu hem de kötü huylu meme hastalıklarında görülebilecekleri için, görüntülerin mutlaka bir meme radyoloğu tarafından değerlendirilmesi gerekiyor.

BIRADS Sınıflandırması Nedir?

Tüm dünyada meme görüntülemesi raporlarında BIRADS (Breast Imaging Reporting and Data System) adı verilen bir kategorizasyon sistemi kullanılıyor. BIRADS, bulguların doğru olarak sınıflandırılması, meme ile ilgilenen tüm hekimlerin ortak bir dil kullanması ve bu sayede hastanın en doğru şekilde yönlendirilebilmesi için geliştirilmiş bir sistem.

BIRADS Sınıflandırması:

Kategori 0: Ek görüntüleme yöntemlerine ihtiyaç var

Kategori 1: Normal bulgular

Kategori 2: Kesinlikle iyi huylu bulgular

Kategori 3: Muhtemelen iyi huylu bulgular

Kategori 4: Şüpheli bulgular

Kategori 5: Yüksek olasılıkla kötü huylu bulgular

Kategori 6: Biyopsiyle meme kanseri saptanmış olan hastalar

Kategori 1 ve kategori 2’de yıllık aralıklarla rutin kontrol öneriliyor. Kategori 3’te çok düşük de olsa kanser riski bulunuyor (yüzde 5’in altında) ve 6 ay sonra kontrol öneriliyor. Kategori 4’te ortalama yüzde 30-40, kategori 5’te ise yüzde 90’ın üzerinde kanser riski bulunuyor ve biyopsi yapılması gerekiyor.

Bağışıklık sistemi vücudumuzu enfeksiyonlar, bakteriler ve mikroplara yani hastalıklara karşı korur. Bağışıklık sisteminde meydana gelen sorunlar vücudumuzun dışarıdan gelen tehlikelere karşı savunmasız kalmasına neden olur.

Bağışıklık sisteminin çökmesiyle birlikte kişide depresyon, saç dökülmesi, dikkat bozukluğu, şişlikler ve vücudun çeşitli bölgelerinde ağrılar gözlemlenebilir. Bağışıklık sisteminin çökmesi sonucu vücut enfeksiyonlara karşı savunmasız kalır ve hastalıklara karşı savaşma yeteneğini kaybeder.

Bağışıklık sisteminin gerektiğinden fazla çalışması durumunda ise vücut kendi dokularını yabancı olarak algılar ve bu dokulara saldırarak zarar verir. Bağışıklık sisteminin kendi dokularına saldırmasına otoimmün hastalıklar denir. 

Otoimmün hastalıklar vücudun birçok farklı alanını etkileyebilir. Otoimmün hastalıklara neyin sebep olduğu tam olarak bilinmemektedir. Otoimmün hastalıkların tedavisi genellikle, bağışıklık sisteminde olması gerektiğinden fazla çalışan faktörlerin azaltılmasına yönelik yapılmaktadır. 

Otoimmün Hastalıklar Nelerdir?

Romatoid Artrit

İltihaplı Romatizma, yani tıbbi adıyla romatoid artrit, kronik bir inflamatuar bozukluktur. Aşırı sıcak ya da soğuk havanın İltihaplı romatizmaya neden olduğu inancı ise gerçeği yansıtmamaktadır. Romatoid artrit otoimmün sistemindeki bir bozukluktan kaynaklanır ve bireyin bağışıklık sisteminin yanlışlıkla vücudun kendi dokularına, özellikle eklem dokularına saldırması ile ortaya çıkar. Bu bozukluk bazı bireylerde cilt, gözler, akciğerler, kalp ve kan damarları dahil olmak üzere çok çeşitli vücut sistemlerine zarar verebilir. 

İnflamatuar Bağırsak Hastalığı ( IBD )

İltihabi bağırsak hastalıklarının nedeni kesin olarak bilinemeyen, bağışıklık sisteminde sorunlar, kalıtımsal nedenler ve çevresel faktörler ile oluştuğu düşünülen Crohn hastalığı ile Ülseratif kolit hastalıklarını tanımlamak için kullanılıyor.

Bu hastalık grubu aynı zamanda “inflamatuvar bağırsak hastalığı” (IBH) olarak da biliniyor. 

Multipl skleroz (MS)

Multipl Skleroz (MS) hastalığı, etkisini merkezi sinir sisteminde gösteren ve ataklarla kendini belli eden bir kronik sinir sistemi hastalığıdır.

Bağışıklık sistemi vücudu dışarıya karşı korurken kendi hücrelerini tanır. Ancak bilinmeyen nedenden dolayı sistem bozulduğunda, bağışıklık sistemi kendi hücrelerine özellikle de sinir iletimini sağlayan beyin ve omurilikteki hücrelere karşı saldırı düzenler. 

Tip 1 Diyabet

Diyabet birkaç farklı türde görülebilir. Tip 1 diyabette vücudun doğal olarak insülin üretimi azalır. Tip 2 diyabet ile Gestasyonel diyabette ise vücut insülinin etkisine karşı direnç geliştirir. Bu iki durumun sonucunda kan şekerinin yükselmesi (hiperglisemi) durumu gerçekleşir. Henüz bütünüyle ortaya çıkmamış şeker hastalığı türüne ise gizli şeker ya da pre-diyabet adı verilir. 

Guillain Barre Sendromu

Guillain Barre sendromu, bağışıklık sisteminin sinirlere saldırmasıyla ortaya çıkan ve nadir görülen hastalık türlerinden biridir. Kas kaybında güçsüzlükle birlikte ortaya çıkan hastalık, ağır ilerleyebileceği gibi hızlı bir yayılım da gösterebilir.  Guillain Barre sendromu hastalarında zayıflık, kol ve bacak uyuşmaları gibi belirtiler görülür ve felce neden olabilir. Hastalığın kesin tedavisi olmamakla birlikte, uygulanan tedaviler sonucunda hastalığın semptomları hafifletilebilir.

Kronik İnflamatuar Demiyelinizan Polinöropati 

Kronik İnflamatuar Demiyelinizan Polinöropati hastalığı da yine Guillain Barre sendromunda olduğu gibi bağışıklık sisteminin sinirlere saldırmasıyla meydana gelir ve benzer semptomlar gösterir. Kol ve bacaklarda uyuşma ile birlikte görülen bu hastalığın erken teşhis ve tedavisi oldukça önemlidir.

Sedef Hastalığı  

Sedef hastalığı, cilt hücrelerinin normalden birkaç kat daha hızlı çoğalmasına neden olan bir cilt bozukluğudur. Bir diğer adı da Psoriasis olan sedef hastalığı sırasında ciltte beyaz pullarla kaplı engebeli kırmızı lekeler görülmeye başlanır.

Bu pullu lekeler cildin herhangi bir yerinde büyüyebilirler, ancak çoğunlukla kafa derisinde, dirseklerde, dizlerde ve sırtta görülürler. Sedef hastalığı bulaşıcı değildir, yani kişiden kişiye geçemez. Ancak bazı vakalarda aynı ailenin üyelerinde görülmektedir.

Graves Hastalığı 

Graves hastalığı, tiroid hormonunun aşırı üretilmesine neden olan ve hipertiroidizme yol açan bir bağışıklık sistemi hastalığıdır. Graves hastalığında, vücut kendi kendine reaksiyon gösteriyor ve aşırı tiroid hormonu salgılanıyor. Bu nedenle metabolizma çok hızlanıyor, nabız yükseliyor, hasta kilo alamaz hale geliyor. Bu durum giderek yaşamı tehdit eden ciddi bir rahatsızlığa dönüşüyor.

Bu hastalarda egzoftalmi denilen gözlerin dışarı doğru çıkması durumuna da rastlanabiliyor. Hastalığın tedavisi antitiroit ilaçlar, radyoaktif iyot ve cerrahi tedaviyle yapılabiliyor.

Hashimoto tiroiditi 

Hashimato tiroiditi, tiroit bezinin iltihaplı hastalıklarının yani tirioditlerin en sık görülen çeşididir. Otoimmün ya da kronik lenfosistik tiroidit olarak da adlandırılır ve bağışıklık sisteminin bozukluğundan kaynaklanan bir endokrin sistem hastalığıdır.

Vücudun normal şartlar altında vücuda yabancı maddelere karşı ürettiği antikorlar, bağışıklık sistemi ile beraber tiroid hücrelerine saldırarak tiroid bezinin iltihaplanmasına yani zarar görmesine yol açar. 

Myastenia Gravis 

Myastenia Gravis (MG), vücudun iskelet kaslarının çeşitli derecelerde zayıflamasına neden olan kronik, otoimmün bir sinir – kas hastalığıdır. Myastenia gravis, sinir uyarılarının bilinçli olarak kontrol ettiğiniz kaslara iletilmesindeki bir bozukluktan kaynaklanır.

Vücudun, normalde yabancı maddelerle savaşması gereken, antikor adı verilen savunma tanecikleri sinirsel uyarının iletilmesinden sorumlu olan asetilkolinin algılayıcısına (reseptörüne) zarar verir.

Vaskülit 

Bağışıklık sisteminin atar damar ve toplardamara(kan damarlarına) zarar vererek, iltihaplanmasına vaskülit ya da damar iltihabı denilmektedir. Vaskülit, kan damarları tarafından beslenen böbrek, akciğer ve sinirlerdeki dokuların bozulmasına neden olur. 

Sezaryen bir çok nedenle yapılmasına rağmen günümüzde sezaryen nedenleri arasındaki en büyük payı eski sezaryen hastaları oluşturmaktadır. Sezaryen sonrası normal doğum gerçekleştiğinde,  anne tekrarlanan sezaryenin tüm risklerinden korunmuş olur. Bunlar arasında daha kısa sürede toparlanma ve günlük yaşama dönme, normal aktivitelere dönme süresinin daha kısa olması, enfeksiyon riski ve kan kaybının azlığı sayılabilir. Bunun yanında , çok sayıda çocuk sahibi olmayı planlayan çiftler için tekrarlayan sezaryenin arttığı risklerden korunulmuş olunur. 

” Sezaryen ile en fazla 3-4 doğum yapılabilir ” söyleminin açıklamasıda şudur; Tekrarlayan sezaryen sayısı arttıkça; komşu organlar olan , mesane ve barsak yaralanmaları , plasenta ile ilgili aşırı kanama ve kan kaybına  hatta rahmin alınmasına kadar gidilebilecek komplikasyonlar artar. Bu nedenle , her tekrarlayan sezaryen, ciddi riskler taşır.

SSVD (Sezeryan Sonrası Normal Doğum) Tek koşul kılavuzların önerdiği kurallara uygun bir doğum yapılması. İster 1.SSVD olsun, ister 3. SSVD olsun öneriler ve önlemler değişmez . Yedekte kanın bulunmadığı, çocuk doktorunun devamlı hastanede olmadığı, acil ameliyat masasının, anestezi uzmanının ve diğer ameliyathane ekibinin hazırda beklemediği SSVD doğumlarını güvenli bulmuyoruz. Acil bir durumda 5-10 dk gibi kısa bir sürede sezeryana geçilebilmesi için tüm bu koşulların baştan hazır olması gerekir. 

Sünnet , erkeklerde cinsel organın ( penis ) başını örten ve koruyan üst derinin bir kısmının veya tamamının kesilip atılması, böylece glands ın açıkta  almasını sağlamaktır.

Dinsel veya kültürel gerekçelerle pek çok din ve kültürde erkeklerde uygulanır. Erkek çocuklarının erişkinliğe ilk adımı olarak nitelendirilen sünnet , tıbben bir zorunluluğu bulunmayan, fakat başta idrar yolları enfeksiyonlarının azaltılması olmak üzere pek çok faydası olan cinsel yolla hastalık bulaşma
ihtimalini azaltan cerrahi bir işlemdir.

Genel hijyen açısından yararlı olan sünnetin , deneyimli ellerde ve uygun koşullarda, doğru yöntemlerle yapılması gerekmektedir. Aksi taktirde sağlık için uygulanan basit bir cerrahi işlem olan sünnet , çocuğun tüm yaşamını etkileyerek önemli problemlere yol açabilir.

FAYDALARI
– Sünnet idrar yolu enfeksiyon riskini % 50 oranında azaltmaktadır. 
– Bunun dışında ileride yetişkin hastalarda penis kanserine yakalanma riski , sünnetsiz hastalara oranla çok daha az görülmektedir.
– Sünnetli kişilerin eşlerinde de rahim ağzı kanseride çok daha az görülmektedir. Sünneti uygun koşullarda ve deneyimli kişiler tarafından  yapılmamasından dolayı peniste kalıcı hasarlar yada hayati tehlike oluşabilmektedir.

SÜNNET PRENSİPLERİ
İşlem enfeksiyon bulaşma riskini azaltmak amacıyla temel cerrahi prensiple uygun görülen ameliyathane ortamında gerçekleştirilmelidir.
İlk 3 ayda bebekler hareketsiz olduğundan işlem lokal anestezi ile yapılabilir. Sünnet her yaşta uygulanabilecek bir işlem olmakla birlikte, oluşabilecek psikolojik travmaların ve enfeksiyon riskinin en aza indirilebilmesi açısından doğumdan sonraki ilk 2 yıl içerisinde yapılması daha uygundur.

Özellikle 2-6 yaş arasında cinsel kimlik kazanım dönemi olduğundan 6 yaş grubunda lokal anestezi altında işlem yapılması tavsiye edilmemektedir. Sünnetin çocuk psikolojisinden anlayan, alanında deneyimli cerrahlar tarafından yapılmasında fayda vardır. Sünnetin ideal bir mevsimi bulunmamaktadır.

Vitamin Nedir?

Vitaminlerin Keşif Tarihi

Vitamin Grupları Nelerdir?

Vitaminler

A Vitamini

• A vitamini yaygın olarak balkabağı, bazı peynirler, brokoli, havuç, ıspanak, kara lahana, karaciğer, kavun, kayısı, lahana, morina karaciğeri yağı, tatlı patates, tereyağı, süt ve yumurta gibi besinlerde bulunur.

B1 Vitamini

• B1 Vitamini yaygın olarak ayçiçeği tohumu, domuz eti, kahverengi pirinç, karaciğer, karnabahar, kuşkonmaz, lahana, maya, patates, portakal, tahıl taneleri, tam tahıllı çavdar ve yumurta gibi besinlerde bulunur.

B2 Vitamini

• B2 vitamini yaygın olarak balık ve yeşil fasulye bamya, et, hurma, kuşkonmaz, muz, pazı, süt, süzme peynir, yoğurt ve yumurta gibi besinlerde bulunur.

B3 Vitamini

• B3 vitamini yaygın olarak brokoli, domates, fındık, çeşitli yemişler, havuç, mercimek, sığır eti, somon, süt, tavuk, tofu, ton balığı, yapraklı sebzeler ve yumurta gibi besinlerde bulunur. 

B5 Vitamini

• B5 vitamini yaygın olarak avokado, brokoli, et türleri, kepekli tahıllar ve yoğurt gibi besinlerde bulunur.

B6 Vitamini

• B6 vitamini yaygın olarak fındık, kabak, muz, nohut ve sığır karaciğeri gibi besinlerde bulunur. 

B7 Vitamini

• B7 vitamini yaygın olarak brokoli, ıspanak, karaciğer, peynir ve yumurta sarısı gibi besinlerde bulunur.

B9 Vitamini

• B9 vitamini yaygın olarak ayçiçeği tohumları baklagiller, bazı güçlendirilmiş tahıl ürünleri, bezelye, karaciğer ve yapraklı sebzeler ile bir takım meyvelerde bulunur. 

B12 Vitamini

• B12 vitamini yaygın olarak balık, kabuklu deniz ürünleri, kırmızı et, kümes hayvanları, süt ve diğer süt ürünleri, takviyelendirilmiş besin mayası takviyelendirilmiş soya ürünleri, takviyelendirilmiş tahıllar ile yumurta gibi besinlerde bulunur. 

C Vitamini

• C vitamini yaygın olarak çok çeşitli meyve ve sebzelerde bulunur. Ancak bir meyve ya da sebzeyi pişirmek C vitaminini imha eder. 

D Vitamini

• Yağlı balıklar, yumurtalar, sığır karaciğeri ile mantarlar D vitamini içermekle beraber, güneşten veya diğer kaynaklardan gelen UVB ışınlarına maruz kalmak vücudun D vitaminini sentezlemesini sağlar. 

E Vitamini

• E vitamini yaygın olarak badem, bitkisel yağlar, buğday tohumu, fındık, kivi, yeşil yapraklı sebzeler, ve yumurta gibi besinlerde bulunur.

K Vitamini

• K vitamini yaygın olarak balkabağı, incir, maydanoz ve yapraklı yeşillikler gibi besinlerde bulunur. 

Yenidoğan işitme taramasının ortaya çıkış sebebine bakacak olursak ülkemizde her yıl 1 milyon 300 bin bebek doğmakta ve bu bebeklerin 1300 – 2600 tanesi işitme kayıplı olarak dünyaya gelmektedir. İşitme kaybının erken ortaya konması ve hızlıca rehabilitasyona (iyileştirme) başlanması bebeğin hem işitmesinin hem de konuşmasının iyileştirilmesine olanak verebilmektedir.

İşitme taramasının 1994 yılında temelleri atılmış ve 2004 yılında ulusal yenidoğan işitme taraması oluşturulmuştur. Daha sonra yaygınlaştırılarak tüm Türkiye’ye yayılması sağlanmıştır.
İşitme taramasının birinci basamağı doğumevleri ve hastanelerdir. Buralarda bebeklerin ilk tarama testleri bebek doğup hastaneden taburcu olmadan önce yapılmaktadır. Bu testlerde bebek testi geçemediği taktirde test tekrarı yapılmaktadır. Buna rağmen geçemediği taktirde bir üst test uygulanmakta ve gerekli durumlarda üst merkezlere aile yönlendirilmektedir. Bu şekilde işitme kayıplı doğan bebeklerin erken tespit edilerek erken rehabilitasyon başlatılması ile bebeğin hayatı boyunca ciddi sağırlık ve dilsizlik yaşaması engellenmiş olur.
İşitme taraması açısından tüm Türkiye’de ciddi bir çalışma başlatılmış olmasının en önemli sebebi de işitme kaybının erken dönemde tedavi edilme şansının yüksek olmasıdır. Tedavi amacıyla işitme cihazı kullanımından biyonik kulağa kadar geniş bir çerçeve mevcuttur ve bebek veya çocuğun gereksinimine göre karar verilmektedir.

Unutmayın! Bebeğinizin işitme taramalarını mutlaka yaptırın ve bebeğinizi hayat boyu sessizliğe mahkum etmeyin.