Anestezi ameliyat sırasında hastanın ağrı duymasını önleyen bir tıp dalı olarak bilinmektedir ağrıyı önlemek için gerek kullanılan ilaçların ve gerekse yapılan ameliyatın insan vücudu üzerinde bir takım olumsuz etkileri söz konusudur. Bu etkiler bazen organizmanın hayatta kalmasını sağlayan sistemlerin ve organların işleyişini önemli ölçüde bozabilir.
Dolayısı ile anestezi uzmanı ağrının ortadan kaldırılmasını sağlarken doğabilecek yan etkileri de hem ameliyat sırasında hem de ameliyat sonrasında kontrol altında tutarak yaşamsal sorunların ortaya çıkmasını önler ve ameliyat sonrası dönemde ortaya çıkacak olan ameliyat ağrısını dayanılabilir sınırlar içerisinde tutmaya gayret eder. Anestezi uzmanları ilaçlar insan vücudunun işleyişi yani fizyolojisi bir çok dahili hastalıklar,cerrahi travma ve cerrahi stres gibi konuların yanı sıra acil hastanın derlenmesi (resusitasyonu) yoğun bakım ve ağrı tedavisi konularında eğitim görmüş uzmanlardır. Bu uzmanlar hastanın ameliyata neden olan rahatsızlığının dışında diğer doktorlar tarafından saptanmış ve tedavisi planlanmış hastalıkları anestezi ve ameliyat ile bağdaştırmak ve o hastalıkların daha fazla etkilenmeden anestezi ve ameliyatın tamamlanmasını da sağlamak gibi bir görevleri vardır. Bu ve benzeri nedenlerle hastaların ameliyat gününden önce anestezi polikliniğine baş vurarak anestezi uzmanı tarafın muayene ve tetkik edilmesi gerekir.
Bölgesel Anestezide Hangi Yöntemler Tercih Ediliyor?
Göbek deliğinden aşağısının uyuşturulmasının hedeflendiği ameliyatlarda bölgesel anestezi tercih ediliyor. Spinal anestezi, epidural anestezi ya da ikisinin birden uygulandığı kombine spinal-epidural anestezi olmak üzere üç şekilde uygulanıyor. Bu yöntemler tercih edilirken, ameliyatın türü ve süresi göz önüne alınıyor.
Hangi Ameliyatlarda Kullanılıyor?
Sezaryen ya da normal doğum, kasık fıtığı, idrar kesesi ve anal bölge ameliyatları ile kalça-diz protezleri ve varikosel cerrahisinde bu yöntem tercih ediliyor. Kısacası göbek deliğinin altında yapılacak her türlü cerrahi işlemde bu yöntem kullanılabiliyor.
Spinal Anestezi Nedir?
Tek bir enjeksiyonla uyuşmanın sağlanması spinal anestezi olarak tanımlanıyor. Omurilik, bel bölgesinde belirli bir seviyede sonlanıyor. Onun iki ya da üç omur aşağısına, omurların arasından girilerek enjeksiyon yapılıyor. Beyni baş kısmında sarıp, kuyruk sokumuna kadar devam eden beyin zarı delinerek omurilik sıvısı içine ilaç veriliyor. Bu, o bölgeden geçen sinirler tarafından emiliyor ve uyuşma başlıyor. Buradan gelen ağrı sinyalleri beyne iletilmiyor ve hasta ağrı duymuyor.
Epidural Anestezi Nasıl Yapılıyor?
Bu yöntemin spinal anesteziden farkı, enjeksiyonun epidural aralığa yapılması ve yapılan yere epidural kateter adı verilen ince bir borunun yerleştirilmesi oluyor. 40-50 cm uzunluğundaki borunun yaklaşık 8-10 cm’si vücudun içinde kalıyor. Geri kalan kısım da hastanın omuzuna bantlanıyor. Ucunda da ilaç vermeye yarayan bir musluk bulunuyor. Ameliyat sonrası ağrı oluşması halinde, daha düşük dozlardaki lokal anesteziler buradan bele gönderiliyor. Hastanın ağrısı önemli ölçüde kontrol ediliyor.
Spinal Anestezi ve Kombine Spinal-Epidural Anestezi Neden Tercih Ediliyor?
Hastaların solunum cihazına bağlanmaması büyük bir avantaj olarak öne çıkıyor. Öte yandan bulantı ve kusma gibi şikayetlere genel anestezide daha çok rastlanıyor. Spinal anestezi ve kombine spinal-epidural anestezi, özellikle sezaryenlerde bebek ve anne temasının hemen sağlanması açısından önem taşıyor.
Bebek için de tıbbi açıdan önemi bulunuyor. Çünkü genel anestezide bebek az da olsa bir miktar ilaca maruz kalıyor. Erken dönemlerde bebeğin genel anesteziye maruz kalması, doğumdan sonra solunum sorununa neden olabiliyor. Belden aşağısı uyuşturulan bir annenin bebeği, genel anestezi ile uyutulanınkine göre daha zinde oluyor.
Ameliyat sonrasında hastanın kendine gelme süreci daha rahat gerçekleşiyor. Öte yandan solunum sistemi hastalıkları olanlar ve ileri yaştaki hastalarda bu yöntem özellikle tercih ediliyor. Tok olduğu halde acilen ameliyata alınması gereken hastalarda da spinal anestezi ve kombine spinal-epidural anestezi kullanılıyor.
Kimlere Yapılamıyor?
Kanama pıhtılaşma sisteminde sorun olanlarda, kan sulandırıcı ilaç kullananlarda, bel bölgesinde enfeksiyon olanlarda kullanılmıyor. Çocuklarda da tercih edilmiyor. Hastanın istememesi halinde bölgesel anestezi uygulanmıyor.